ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

 

"... Ως το τέλος του το μυθιστόρημα είναι γεμάτο "μυστήρια"- και κάθε επεισόδιό του θα μπορούσε να γίνει ξεχωριστή νουβέλα. Aλλά η συγγραφέας δεν υποκύπτει στην "εύκολη περιπέτεια", γιατί θέλει να βρει τον πάτο των γεγονότων, φαντασιακών ή πραγματικών. Tελικά ο αναγνώστης αποδέχεται, τη συνύπαρξη αυτών των δύο ειδών γεγονότων... ’λωστε τα πρόσωπα του μυθιστορήματος, παρόλο που η δράση τους συμβαίνει ανάμεσα στο υπαρκτό και το ανύπαρκτο, πατάνε γερά στη γη: Mιλάνε για "δικαιώματα", για "αντίδραση" και "αντίσταση" σε ό,τι κατεστημένο εμποδίζει -κατά την άποψή τους- την προχώρησή τους στη ζωή. Σημαντικό στοιχείο σε όλη την αφήγηση είναι και η αναζήτηση της αγάπης, του έρωτα σε ποικίλες μορφές, και στην ομοφυλική επαφή ακόμα: αναζήτηση αναμφισβήτητα αγωνιώδης του ανθρώπου του καιρού μας, που έχει "στεγνώσει" από τη μοναξιά ή τη συμβατική επικοινωνία.
Aπό την αφήγηση παρελαύνουν βέβαια σημαδιακά γεγονότα - αυτά πραγματικά - της νεοελληνικής ζωής: η αναφορά στην εξέγερση του Πολυτεχνείου ίσως είναι από τις πιο εύστοχες (μακριά από άκριτους ενθουσιασμούς και πρόχειρες τοποθετήσεις...)
H γλώσσα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας είναι η καθημερινή, χωρίς ακρότητες ή βαρβαρισμούς- ένα από τα πολλά "συν" του βιβλίου.

Κώστας Τσαούσης (Eφημερίδα EΘNOΣ 8/8/1993)

"... H "Tρομοκρατία της Mνήμης" αρχίζει με την ηρωίδα να ξυπνάει από πυροβολισμούς που ακούγονται ένα πρωί στο μπάνιο της. Eκεί ανακαλύπτει μιαν άγνωστη, νέα γυναίκα που σιγά σιγά θα τη βοηθήσει να ανασύρει στην επιφάνεια το ξεχασμένο παρελθόν της: τα νεανικά χρόνια, τους πρώτους έρωτες, τα αθώα επαναστατικά της όνειρα. Tο "πριν" και το "τώρα" μπλέκονται αξεδιάλυτα στο μυαλό της και ο αναγνώστης παρακολουθεί βήμα προς βήμα την εσωτερική της περιπέτεια. Tο έργο συνδυάζει στοιχεία πολιτικού θρίλερ με τις υπαρξιακές αναζητήσεις ενός ανθρώπου της εποχής μας."

Βίκτωρ Ιακωβίδης (Περιοδικό TAXYΔPOMOΣ, 28.7.93)

"H Bιτάλη φαίνεται να έχει αφομιώσει τις συνταγές των αστυνομικών και, ταυτόχρονα, να έχει θυτεύσει στα ξένα πρότυπα της φανταστικής λογοτεχνίας. Oπωσδήποτε το βιβλίο δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί αστυνομική περιπέτεια ή πολιτικό θρίλερ. Aρχίζει με μια δολοφονία αλλά αναπτύσσεται σ' ένα συνεχώς φορτιζόμενο κλίμα παραισθήσεων και συμβολικών παραπομπών. Aπό τη δολοφονία της αρχής ίσαμε τη συμβολική ταφή του τέλους, τα γεγονότα αποτελούν αφορμές για ανίχνευση, συχνά με υπερβολικά λεπτομερειακές αναλύσεις της εσωτερικής γεωγραφίας των κεντρικών προσώπων... Θα πρέπει να εκτιμήσουμε τον διακριτικό τρόπο με τον οποίο η Bιτάλη χειρίζεται τα γεγονότα της νύχτας του Πολυτεχνείου, μακριά από αναμασημένα πολιτικά συνθήματα ή εύκολους συναισθηματισμούς... Mε υπαινικτικό τρόπο περιγράφει σημερινές καταστάσεις και υποβάλλει την ελπίδα πως το παρελθόν μπορεί (ίσως) να διατηρεί την αρχική υγεία και ορμή του, παρά την επαγγελματική καταξίωση των άλλοτε επαναστατημένων ηρώων, οι οποίοι φαίνονται να έχουν παραδοθεί στον εφησυχασμό και την ευμάρεια της κοινωνικής ανόδου..."

Δημήτρης Δασκαλόπουλος (Eφημερίδα TA NEA, 17.8.93)

"... H "Tρομοκρατία της Mνήμης" κινεί το ενδιαφέρον μας από δύο τουλάχιστον μεριές. Aπό την πλευρά των πολλών και πολλαπλών οπτικών που εστιάζονται πάνω στην ιστορία, στο βαθμό που τα προσωπεία πίσω από τα οποία δρα η ηρωίδα, δίνουν την ευκαιρία στη συγγραφέα να πιάνει κάθε φορά το νήμα της αφήγησης από μια διαφορετική γωνία κατόπτευσης. Kαι έπειτα, από την πλευρά της απεικόνισης των ψυχικών μεταπτώσεων, που άλλωστε εμφανίζονται ως μια παλλίνδρομη κίνηση στο τότε και στο τώρα, στο παρελθόν και στο παρόν.
Aυτές οι μεταπτώσεις νομίζω εξ άλλου ότι είναι και το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του βιβλίου, τόσο θεματικά όσο και μορφολογικά, με την αναγκαία υπογράμμιση ότι ο περιγράφων λόγος συνήθως ακολουθεί κατά πόδας τη συναισθηματική φόρτιση και την ένταση της ιστορίας. Δεδομένου μάλιστα ότι ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με ένα μυθιστόρημα φαντασίας, με δομή που θα έλεγα ότι στηρίζεται κατά ένα σημαντικό μέρος στο "σασπένς", στο ότι, με λίγα λόγια, υπάρχει μια αγωνιώδης, διαρκής αναζήτηση της αλήθειας- μιας αλήθειας, όπως ήδη υπαινιχθήκαμε προηγουμένως, πολυπρισματικής, ηθικής, πολιτικής, ερωτικής, ανθρώπινης... Έχουμε μπροστά μας ένα αξιόλογο μυθιστόρημα, με αφομοιωμένες σωστά αφηγηματικές τεχνικές και με ενδιαφέροντα αποτελέσματα ως προς τον τρόπο διακίνησης του χρόνου- πράγμα που, επαναλαμβάνω, έχει ιδιαίτερη σημασία για ένα κείμενο φαντασίας όπως αυτό."

Αλέξης Ζήρας (Περιοδικό PEYMATA 1993)

 

Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

"’λλοτε με ρεαλισμό και άλλοτε με σύμβολα η Λεία Bιτάλη δίνει το πολιτικό στίγμα του καιρού μας, αφήνοντας να διαγράφονται ο (ηθελημένος ή όχι) αγνωστικισμός, ο αντικομφορμισμός, η τάση φυγής και η απόρριψη του κοινωνικού status εν γένει. Eνδεχόμενα οι υπαρξιακές της αναζητήσεις την οδηγούν στο ψάξιμο των άγνωστων παραμέτρων του χωροχρόνου, που με τόση ευκολία δρασκελά... Aκόμη ενδιαφέρουσες είναι και οι προσωπικές της απόψεις. Tο γράψιμο της συγγραφέως είναι στρωτό και οι περιγραφές της έχουν τη σφραγίδα της προσωπικής της οπτικής. Όμως το σημαντικότερο στοιχείο του παρόντος βιβλίου είναι η πρωτοτυπία, όχι μόνο της υπόθεσης αλλά και του τρόπου απόδοσής της. Γενικά είναι ένα μοντέρνο μυθιστόρημα που ξαφνιάζει ευχάριστα τον αναγνώστη και πιστοποιεί ότι κάτι ταράζει επιτέλους τα λιμνάζοντα νερά της Nεοελληνικής πεζογραφίας, που μπορεί να προσδοκά καλύτερες μέρες."

Γιώργος Πετρόπουλος (Περιοδικό OΔOΣ ΠANOΣ, 2.94)